Blijf in beweging

Maria Hopman

Hoogleraar Fysiologie Radboud Nijmegen

De afdeling geriatrie en het Radboudumc Alzheimer Centrum van het Radboudumc zijn ervan overtuigd dat er voor veel Nederlanders nog een wereld te winnen is door actiever ouder te worden.

Prof Marcel Olde Rikkert

Hoofd afd geriatrie en Radboudumc Alzheimer Centrum Radboudumc, Nijmegen

Marian Schijf – Gepensioneerd beweegcoach en MBvO docente in regio Heumen.

Marian Schijf heeft al heel wat ervaring opgebouwd als het gaat om seniorensport. Ze is al dertig jaar actief in de MBvO wereld. Ze draait allerlei projecten in de omgeving van Heumen en is vijf jaar als sportconsulent en MBvO docent in Nijmegen actief geweest. Destijds waren er nog meer dan genoeg opties om financiering te krijgen voor verschillende projecten in een grote gemeente als Nijmegen. Om dit belangrijke thema ook in kleinere gemeenten op de agenda te krijgen, heeft ze een overstap gemaakt. Ze heeft vier seniorensportverenigingen opgericht waar op het hoogtepunt 1700 senioren actief waren.

Bij deze vier seniorensportverenigingen werkten we met drie niveaus (één, twee en drie). Niveau één is gericht op de jonge senioren (55+) die nog vrij actief is. Niveau 2 doet het rustiger aan, maar kan nog wel vanaf liggend op de grond, zelfstandig omhoog komen. Niveau 3 doet oefeningen op de stoel. Op deze verschillende niveaus is allerlei aanbod ontwikkeld, we waren de schakel tussen de gezondheidszorg en de sport. Wij werkten alleen met geschoold kader. Ik vind dat wanneer je met deze doelgroep werkt, je daar ook voor opgeleid moet zijn. er was destijds genoeg geld beschikbaar om onze mensen op te leiden. Daarnaast werd je bij de verenigingen goed betaald en je kon werken op een manier die bij jou paste (als ZZP’er of in loondienst via SSNB). Als docent was het erg fijn dat er vier verenigingen waren in de omgeving. Als je veel wilde werken, kon wel 20 lessen in de week geven en ook ondersteunen bij verschillende projecten. Een MBvO docent heeft mensen met dementie, parkinson, lichamelijke aandoeningen en nog veel meer door elkaar. Voor iedere docent wilden we een aantrekkelijke baan maken. Als je geschoold bent op verschillende niveaus en je kunt ook buiten lesgeven en bewegen op muziek, dan kun je daar ook je specialisatie van maken. Elke docent komt met een specialisatie binnen van iets wat ze graag willen geven en daar maakten wij een mooie koppeling met het aanbod.
Enerzijds zorgde ik dat het kader goed georganiseerd was bij de verenigingen en anderzijds was het aanbod goed voor de deelnemers. Tot en met corona liep dit onwijs goed en ook tijdens corona kwamen we met allerlei initiatieven om onze leden in beweging te houden. Op die manier hebben we veel leden weten te behouden.

Helaas hebben we de ZZP’ers de eerste periode niet kunnen doorbetalen waardoor we docenten zijn verloren die niet meer terug gekomen zijn. De verenigingen hebben minder docenten en minder leden en gaan het nieuwe jaar in met roosters die nog niet rond zijn. Het ledenverlies komt doordat er te weinig kader is. Dit komt enerzijds door te weinig opleidingen/studenten en anderzijds doordat het vak niet meer aantrekkelijk is. Mensen willen namelijk wat meer vastigheid dan ‘hier en daar’ een lesje draaien.

Het is ontzettend belangrijk dat de beweeglessen voor senioren georganiseerd blijven worden. Dementie wordt uitgesteld, er is meer kwaliteit van leven en dat is wat we uiteindelijk willen. Iedereen wil zo kort mogelijk ‘aftakelen’. Iedereen wil op een fijne manier blijven leven en daarvan genieten. Daarnaast is het niet alleen bewegen. Mensen vinden het fijn om bij elkaar te blijven komen. MBvO is voor iedereen, van de vuilnisman tot de directeur. Iedereen komt naar dezelfde beeweeggroep en het is voor iedereen betaalbaar. Deelnemers worden gestimuleerd en gemotiveerd om het beste uit zichzelf te halen. Een opgeleide sport- en beweegleider zorgt voor samenhang in de groep. Een mooi voorbeeld wat me hiervan bij staat is dat er een Indonesische vrouw in de groep kwam die tijdens het koffie drinken vertelde hoe ze naar Nederland is gekomen en wat ze allemaal heeft mee gemaakt. De groep was één en al oor en je zag haar eigenwaarde groeien.

In mijn ogen moet de basis van het MBvO blijven bestaan, dat is erg belangrijk, maar het mag wel wat gemoderniseerd worden. Iemand met een MBvO diploma zou ook wandelen, sportief trainen of In Balans moeten kunnen aanbieden. We zouden kunnen denken aan een opleiding waarbij je de eerste zeven maanden tot basisdocent opgeleid word, en daarna nog wat specialisaties gaat behalen. Daar tegenover staat dat de betaling van de docenten goed geregeld moet zijn. Met één beweegles ben je namelijk veel meer tijd kwijt dan dat ene uurtje. Je moet de les voorbereiden, je moet er naartoe rijden, je drinkt achteraf een kopje koffie mee, je moet je reanimatie en EHBO diploma’s up-to-date houden. Dit jaar had ik zeven studenten die stage liepen. Niemand van deze studenten wilde na hun stage betaald les blijven geven. Met vakken vullen verdienen ze wel iets minder, maar je hoeft niets voor te bereiden en je kunt meer uren achter elkaar maken.

Ook zie ik dat studenten van tegenwoordig niet meer de kennis en kunde mee krijgen van een paar jaar geleden. Ze worden niet opgeleid om de doelgroep senioren les te kunnen geven en dat terwijl het zo ontzettende belangrijk.

Ik heb heel lang een man in mijn groep gehad die homoseksueel is. Hij is nu 88 en kwam bij ons toen hij net zijn partner verloren was op zijn 75^e. Hij kwam bij ons bewegen en hij ging steeds meer bewegen. Hij holde in zijn leeftijd achteruit. Hij bleef wel verdrietig maar is gaan studeren. Hij heeft zijn studie psychologie weer opgepakt en is voor zijn 80^e afgestudeerd. Hij helpt nu studenten met afstuderen. Dat bewegen heeft hem heel veel gebracht. Het heeft hem op de been gehouden. Bij de koffie heeft hij verteld hoe hij uit de kast kwam 60 jaar geleden en dan komen de verhalen los. De ene heeft een dochter die lesbisch is of de hulp en doordat het bespreekbaar gemaakt wordt met de doelgroep na het sporten, durven mensen het ook te delen. De groep wordt steeds hechter waardoor ze ook wekelijks blijven komen. Ze komen niet alleen voor het sporten maar ook echt voor elkaar. Zulke dingen bespreekbaar maken en zien dat iemand helemaal opbloeit, is heel leuk. Als er fittesten waren, leidde deze meneer de looptest en hij vond dat superleuk om te doen. Door het bewegen is hij weer in zijn ritme gekomen, gaan studeren en voegt echt iets toe aan deze maatschappij.

Juist deze mensen lesgeven, die het laatste deel van hun leven ingaan, maakt je een rijker mens.